Η σημασία του υπολογισμού υδατανθράκων στην γλυκαιμική ρύθμιση
Επιμέλεια: Δέσποινα Παπανδρέου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc, Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών
Η διατροφή παραμένει ακρογωνιαίος λίθος στην διαχείριση του διαβήτη. Ο σωστός υπολογισμός των υδατανθράκων της τροφής αποτελεί ένα σημαντικό “εργαλείο” για την γλυκαιμική ρύθμιση, αλλά πολλές φορές προκαλεί σύγχυση και τελικά απογοήτευση στους ανθρώπους με διαβήτη.
Αρκεί να γνωρίζουμε μόνο τα γραμμάρια υδατανθράκων ενός γεύματος;
Πριν ξεκινήσει η διαδικασία καταμέτρησης υδατανθράκων, πρέπει να γνωρίζουμε κάποια βασικά σημεία για τον σωστό υπολογισμό της δόσης της ινσουλίνης.
Αρχικά, ο θεράπων ιατρός πρέπει να μας έχει ενημερώσει για τον λόγο ινσουλίνης – υδατανθράκων (ICR), για τον παράγοντα ευαισθησίας στην ινσουλίνη (ISF), καθώς και για τον χρόνο ενεργούς ινσουλίνης ανάλογα με το είδος ινσουλίνης που χρησιμοποιούμε.
Άρα, πως μπορούμε να απλοποιήσουμε αυτή την διαδικασία;
Είναι σημαντικό να ακολουθήσουμε μια συγκεκριμένη διαδικασία, ώστε να μειώσουμε την πιθανότητα λάθους. Συνεπώς,
- Υπολογίζουμε τους συνολικούς υδατάνθρακες που υπάρχουν στο γεύμα βάσει του διατροφικού πίνακα στις συσκευασίες τροφίμων, είτε με την βοήθεια του οδηγού διατροφής της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, είτε με την βοήθεια ενός διαιτολόγου.
2. Προσαρμόζουμε την δόση της ινσουλίνης σε περίπτωση που χρειάζεται λόγω υπογλυκαιμίας ή υπεργλυκαιμίας ανάλογα με την παράγοντα ευαισθησίας που μας έχει καθορίσει ο γιατρός.
3. Αναλογιζόμαστε την πιθανή μείωση της δόσης σε περίπτωση που ακολουθήσει άσκηση μετά το γεύμα.
4. Προσαρμόζουμε ανάλογα την δόση σε γεύματα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος και πρωτεΐνη.
Η παραπάνω διαδικασία διαφέρει στο εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλίνης (MDI) από ότι στην αντλία ινσουλίνης;
Στην περίπτωση που ένας άνθρωπος με διαβήτη αποφασίσει να διαχειρίζεται τον διαβήτη του με αντλία ινσουλίνης, η παραπάνω διαδικασία απλοιείται αρκετά καθώς υπάρχει η δυνατότητα:
- Υπολογιστής δόσης με βάση τους υδατάνθρακες που έχουμε καταχωρήσει (“Bolus Wizard”).
- Αυτόματη προσαρμογή δόσης ινσουλίνης σε περίπτωση υψηλού ή χαμηλού σακχάρου.
- Επιλογή του τρόπου χορήγησης της γευματικής ινσουλίνης ανάλογα με την περιεκτικότητα του γεύματος σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος (Κανονική, Διφασική, Παρατεταμένη δόση).
Συνοψίζοντας, οι στόχοι της διατροφικής εκπαίδευσης στον σακχαρώδη διαβήτη είναι αφενός να διατηρήσει ή να βελτιώσει την ποιότητα ζωής, τις διατροφικές συνήθειες και την συνολική υγεία και αφετέρου να πραγματοποιηθεί η πρόληψη των μακροχρόνιων επιπλοκών.
Βιβλιογραφία:
Carmel E.M. Smart, Bruce R. King, Prudence E. Lopez; Insulin Dosing for Fat and Protein: Is it Time?. Diabetes Care 1 January 2020; 43 (1): 13–15. https://doi.org/10.2337/dci19-0039
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, “Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς”, https://www.ede.gr/wp-content/uploads/2012/odigies.pdf Accessed: 5/4/23