Νηστεία & διαβήτης τύπου 1. Είναι εφικτό;
Επιμέλεια: Δέσποινα Παπανδρέου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc, Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών
Καθώς η περίοδος της νηστείας έχει ξεκινήσει και επίσημα, υπάρχει μεγάλος πληθυσμός ανθρώπων με διαβήτη τύπου 1 που ενώ επιθυμεί να νηστέψει, το αποφεύγει λόγω του διαβήτη. Η νηστεία του Πάσχα, διαρκεί 48 ημέρες (Καθαρά Δευτέρα έως το Μεγάλο Σάββατο) και οι πιστοί δεν θα πρέπει να καταναλώνουν κρέας, γαλακτοκομικά και αυγά, εκτός από τις ημέρες του Ευαγγελισμού και της Κυριακή των Βαΐων, που επιτρέπεται το ψάρι, ενώ η κατανάλωση ελαιολάδου επιτρέπεται μόνο το σαββατοκύριακο.
Ποια τα οφέλη από την διατροφή της νηστείας;
Η Ορθόδοξη Χριστιανική Νηστεία, με την αποχή από το κρέας και το ψάρι (ορισμένες ημέρες) και την κατανάλωση αρκετών φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και ξηρών καρπών μπορεί να προσομοιάσει στην Μεσογειακή Διατροφή. Αυτή η ελλιπής κατανάλωση κρέατος και των υποπροϊόντων του σημαίνει μείωση της προσλαμβανόμενης ποσότητας λίπους και πολύ περισσότερο του κορεσμένου λίπους. Επίσης, μελέτη του Πανεπιστημίου Κρήτης έδειξε ότι οι άνθρωποι που ακολουθούσαν τη νηστεία εμφάνισαν μείωση στην LDL χοληστερόλη (“κακή”) κατά 15,9% και στην συνολική χοληστερόλη κατά 12,5%. Κατά τις περιόδους νηστείας, υπάρχει αύξηση στην κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα όπως ελαιόλαδο, ελιές, θαλασσινά, ταχίνι και ξηροί καρποί.
Άτομα με διαβήτη μπορούν να νηστέψουν;
Η απάντηση είναι ναι! Ωστόσο θα πρέπει να γίνεται με μια επιπλέον προσοχή. Aρχικά, δεδομένου ότι η διατροφή κατά την διάρκεια της νηστείας χαρακτηρίζεται από υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, θα πρέπει να γίνεται σωστός υπολογισμός αυτών. Οι ετικέτες στις συσκευασίες τροφίμων θα φανούν αρκετά χρήσιμες, όπως και οι διάφορες εφαρμογές στα κινητά. Επιπλέον, η επιλογή τροφίμων χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη θα βοηθήσουν στην ομαλή αύξηση του σακχάρου. Τέτοια τρόφιμα είναι τα όσπρια, τα λαχανικά και τα προϊόντα ολικής άλεσης. Στο σημείο αυτό τίθεται και το θέμα της πρωτεϊνικής πρόσληψης, καθώς είναι σημαντική για τον κορεσμό και την αποφυγή της απώλειας μυϊκής μάζας. Το κενό αυτό μπορεί να καλυφθεί με τα θαλασσινά, τα οποία μπορούν να αναπληρώσουν εν μέρει τις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας. Έτσι τα καλαμαράκια, οι σουπιές, το χταπόδι και οι γαρίδες μπορούν να συμπεριληφθούν στο διαιτολόγιο νηστείας. Επίσης, ο συνδυασμός οσπρίων με μια πηγή δημητριακού (π.χ φακές με ρύζι) δημιουργεί πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας η οποία απορροφάται σε μεγάλο ποσοστό από τον οργανισμό. Τέλος, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα αμυλούχα λαχανικά συνήθως συνοδεύονται από μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου, καλό θα ήταν η ποσότητα που χρησιμοποιείται να ελαττωθεί.
Συνεπώς…
Όλοι μπορούν να νηστέψουν, ακόμη και τα άτομα με διαβήτη τύπου 1. Ωστόσο, σημαντική κρίνεται η διατήρηση της πρόσληψης υδατανθράκων και λιπαρών σε φυσιολογικά επίπεδα, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, όπως και η προσεκτική προσαρμογή της δόσης ινσουλίνης.
Βιβλιογραφία:
Sarri, K. O., Tzanakis, N. E., Linardakis, M. K., Mamalakis, G. D., & Kafatos, A. G. (2003). Effects of Greek Orthodox Christian Church fasting on serum lipids and obesity. BMC public health, 3, 16. https://doi.org/10.1186/1471-2458-3-16