Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 στα παιδιά όταν ένας από τους δύο γονείς έχει διαβήτη;

Επιμέλεια: Δέσποινα Παπανδρέου Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών

 

Τελικά, υπάρχει συσχέτιση  μεταξύ εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 στα παιδιά όταν ένας από τους δύο γονείς έχει διαβήτη;

Η πιθανότητα εμφάνισης ΣΔτ1 σε ένα παιδί όταν κανένας γονιός δεν έχει ΣΔτ1 είναι 0,1% έως τα 5 έτη, 0,3% έως τα 10 έτη και 0,5% έως τα 15 έτη.

Ωστόσο, τα παραπάνω ποσοστά διαφέρουν από χώρα σε χώρα και από φυλή σε φυλή.

Όταν η μητέρα έχει ΣΔτ1…

Όταν η μητέρα έχει ΣΔτ1 πριν τη σύλληψη, ο αντίστοιχος κίνδυνος είναι 0,6%, 0,7% και 3,4%, αντίστοιχα.

Όταν ο πατέρας έχει ΣΔτ1…

Όταν ο πατέρας έχει ΣΔτ1 πριν τη σύλληψη, ο αντίστοιχος κίνδυνος είναι 1,1%, 2,8% και 4,11%.

Τα αναφερόμενα ποσοστά προέρχονται από πολύ πρόσφατη μελέτη σε μεγάλο νορβηγικό μητρώο που παρουσιάστηκε στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για τον Διαβήτη (EASD 2024). 

Άρα,τα παραπάνω δεδομένα αποδεικνύουν ότι η μητέρα με ΣΔτ1 λειτουργεί “προστατευτικά” στην εμφάνιση ΣΔτ1 στο παιδί σε σχέση με τον πατέρα.

Πως ερμηνεύεται αυτή η διαφορά;

#1 Άμεση επίδραση του εμβρύου στην υπεργλυκαιμία της μητέρας, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη περισσότερων β-κυττάρων που εκκρίνουν ινσουλίνη

#2 Έκθεση στην ινσουλίνη, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ανοσιακής ανοχής (αποτρέπεται η εμφάνιση αυτο-αντισωμάτων έναντι της ινσουλίνης)

#3 Μεταφορά προστατευτικών αντισωμάτων από τη μητέρα μέσω του πλακούντα (π.χ. μεταφορά αντισωμάτων έναντι εντεροϊών που έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση ΣΔτ1)

#4 Επιλεκτική αποβολή εμβρύων υψηλού γενετικού κινδύνου για εμφάνιση ΣΔτ1

#5 Μεταβίβαση γονιδίων υψηλού κινδύνου από τον πατέρα έναντι απενεργοποίησης των γονιδίων υψηλού κινδύνου που προέρχονται από τη μητέρα κ.ά.

Τέλος, σε μια ακόμη έρευνα που έγινε στη Σουηδία (σε εθνικό επίπεδο) φάνηκε ότι ένα οικογενειακό ιστορικό όχι μόνο ΣΔτ1 αλλά και ΣΔτ2 ήταν πιο συχνό σε παιδιά με ΣΔτ1 σε σύγκριση με παιδιά χωρίς διαβήτη. 

Μεταξύ των παιδιών με ΣΔτ1, τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό ΣΔτ2 είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν υπέρβαρο ή παχυσαρκία.

 

Βιβλιογραφία:

  • Emma Hedlund, Jasaman Tojjar, Lisa Lilja, Helena Elding Larsson, Gun Forsander, Johnny Ludvigsson, Claude Marcus, Fredrik Norström, Martina Persson, Annelie Carlsson; Family History of Diabetes and Clinical Characteristics in Children at Diagnosis of Type 1 Diabetes—A Swedish Population-Based Study. Diabetes Care 21 October 2024; 47 (11): 2012–2016. https://doi.org/10.2337/dc24-0534
  • Allen LA, Taylor PN, Gillespie KM, Oram RA, Dayan CM. Maternaltype 1 diabetes and relative protection against offspringtransmission. Lancet Diabetes Endocrinol 2023, 11:755-767.
  • Περιοδικό Διαβήτης, ΕΛΟΔΙ, Τεύχος Ιούλιος-Σεπτέμβριος #75